به گزارش روابط عمومی سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور دکتر سید جواد حسینی در نشست شورای معاونین وزارتخانه اظهار داشت: نکته مشترک و قابل توجه در خصوص استعداد های درخشان این است که شناسایی، جذب و پرورش استعداد های درخشان مورد توجه همه دست اندرکاران نظام تعلیم و تربیت و مقام معظم رهبری است اما در خصوص شیوه تعلیم و تربیت و مدل اجرایی آن اختلاف نظر وجود دارد. وی افزود: با توجه به وجود اختلاف نظر بهتر است از تجارب و مدل های جهانی، ذخیره دانش بشری، شیوه های عمل در سطح کشور و آموزه های سند تحول بنیادین و اسناد فرادستی استفاده نمود. معاون وزیر با تاکید بر تدوین مدل اجرایی جهت تعلیم و تربیت استعداد های درخشان اظهار داشت: با رویکرد نگاه به واقعیات تعلیم و تربیت ایران و میزان پذیرش آن در جامعه و خانواده تعلیم و تربیت و همچینین با رویکرد سازگاری با مبانی علمی و تجربی باید مدلی اجرایی در این حوزه تدوین و پس از طرح در شورای معاونین به سمت اجرایی نمودن آن حرکت نمود. حسینی با اشاره به 4 مدل جهانی در خصوص استعداد های درخشان اظهار داشت: اولین مدل در این حوزه تفکیک و جدا نمودن دانش آموزان با استعداد ویژه است. در این مدل با توجه به اینکه این دانش آموزان دارای استعداد های برتر هستند لذا باید برای آنان مدرسه، معلم، مدیر، مربی و حتی محتوی خاص تدارک دید و به تعلیم و تربیت آنها همت گمارد. معاون وزیر با نقد مدل تفکیک و جدا نمودن گفت: با مرور وضعیت تعلیم و تربیت در جهان، این مدل امروزه در اکثر کشورها منسوخ شده است و در اروپا فقط کشور مجارستان تا حدودی به این روش پایبند است. وی افزود: کشورهایی مثل ژاپن، روسیه، انگلستان، فرانسه، کانادا و آمریکا این مدل را کنار گذاشته اند. وی تصریح کرد: با فرض درستی این مدل، زمینه های مطلوب اجرایی آن به دلیل نبود معلم، محتوی و مدیر مناسب در کشورمان عملا با موفقیت توام نخواهد شد. رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی با بیان ایرادات دیگر مدل تفکیک و جدا نمودن افزود: این مدل تعلیم و تربیت برای دانش آموزان سمپاد باعث کاهش کیفیت و عدالت آموزشی در مدارس عادی که بیش از 90 درصد مدارس را شامل می شود، خواهد شد. وی اضافه کرد: با این روش عدم تعادل های آموزش در مدارس و شکاف مدارس لازم التوجه و قابل توجه را مستمرا افزایش خواهیم داد و هم کیفیت آموزش و پرورش و شکاف های آموزش را افزایش می دهیم. معاون وزیر با بیان اینکه درمدل تفکیک و جدایی آسیب های روحی و روانی متعددی به دانش آموزان وارد می شود اظهار داشت: دانش آموزان سمپادی بر خلاف روح تعلیم و تربیت دچار نوعی خود برتربینی نسبت به دیگر دانش آموزان می شوند و در دانش آموزان عادی نیز نوعی احساس کوچک بینی و کوچک پنداری شکل خواهد گرفت. وی افزود: در مدل تفکیک و در دانش آموزان سمپاد به دلیل عدم توجه به فردیت آنها، نوعی نیاز به مورد توجه قرار گرفتن و توجه مثبت که در دوره قبل سمپاد و از ناحیه محیط مدرسه عادی دریافت می کنند، از بین می رود و در نتیجه احساس بالندگی و خودشکوفایی در آنان دچار آسیب می شود. حسینی با تاکید بر اینکه مدل تفكيك و جدايي پذيري سمپاد متاسفانه تمام برنامه درس ملي و فرآيند تعليم و تربيت را در يك جريان رقابت كشنده و برهم زننده تحت تأثير خود قرار مي دهد، افزود: این مدل جريان كنكور گرايي و تست زدگي راكه آفت جدي آموزش و پرورش است تشديد مي كند. نوعي كنكور اكبر را در درون نظام تعليم و تربيت شكل مي دهد و حافظه محوري، درس زدگي، نمره گرايي، فشردگي آموزش و جريان تعليم و تربيت يك سويه يا تك ساحته را رقم مي زند. وی با بیان ایراد بعدی مدل تفکیک و جدایی پذیری گفت: بر اساس نظريه شهري شدن سرمايه، نظام سرمايه داري و اقتصاد ناسالم كه بر اساس اين نظريه به همه مويرگ هاي جامعه تسري مي يابد راهي بزرگ به نظام تعليم و تربيت پيدا مي كند و غول اقتصاد ناسالم و فاسد، نظام و تعليم و تربيت را سخت دچار مشكل مي سازد. حسینی با بیان اینکه در مدل تفکیک و جدایی شيوه شناسايي و جذب كه معمولا با آزمون چه از نوع تحصيلی و چه از نوع هوش برگزار مي گردد معيوب و غیر پايا و روا است اظهار داشت: لذا اولا در شيوه جذب از نرم استاندارد جمعيت نرمال استعدادهاي درخشان كه معمولا 2و نيم تا 3 درصد جمعيت دانش آموزي را شكل مي دهد، افزون مي گردد و عملا دانش آموزان غیر استعداد درخشان به عنوان استعداد درخشان پذيرفته مي شوند. ثانيا پوشش پذيرش دانش آموزان در عرصه سرزميني به شكل نامتعادل و نامتقارن صورت مي پذيرد و تعادل هاي منطقه اي نادیده انگاشته می شوند. وی تصریح کرد: بنابراین در این شیوه که هم اکنون مرسوم است باید حذف آزمون چه از نوع تحصیلی و چه از نوع هوش در دستور کار قرار گیرد و در عوض با استفاده از طرح شهاب، استعدادهای برتر در طول سال های تحصیلی شناسایی و مورد جذب و آموزش و پرورش قرار گیرند. معاون وزیر دومین مدل جهانی در خصوص استعداد های درخشان را مدل تلفیقی فراگیر دانست و اظهار داشت: برخی از کشورها اصولا مدارس سمپاد ندارند و برای پرورش استعداهای درخشان هم برنامه مشخصی ارائه نمی کنند لذا این دسته از دانش آموزان در کنار سایر دانش آموزان به تحصیل می پردازند. وی افزود: مهمترین اشکال مدل تلفیقی فراگیر عدم توجه به اصل تفاوت های فردی و تعلیم و تربیت ویژه برای استعدادهای درخشان یک کشور است که در نهایت جامعه از ظرفیت بالای آنها بی بهره می شود و لذا اکنون در کمتر کشوری این روش استمرار یافته است. رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی سومین مدل جهانی در خصوص استعداد های درخشان را مدل تلفیقی- فراگیر مناسب سازی شده دانست و افزود: در این روش با پذیرش اشکالات حاکم بر مدل تفکیک، روش تلفیقی فراگیر را برای استعدادهای برتر این دانش آموزان مورد توجه قرار می دهند اما با توجه به دو اصل پذیرش تفاوت های فردی و در نتیجه اصل تطابق، شیوه تلفيقي - فراگير مناسب سازي شده با تمركز بر استعدادهاي فردي دانش آموزان از جمله استعدادهاي برتر را به کار مي برند. وی افزود: در اين روش البته بايد محيط مدارس را مناسب سازي كرد تا همه استعدادهای متوسط ، ضعيف و برتر امكان رشد داشته باشند و معلمان بايد داراي اين ظرفيت باشند كه بتوانند هم دانش آموزان ضعيف و هم متوسط و قوي را در فرايند تعليم و تربيت مورد توجه قرار داده و استعدادهاي آنها را رشد دهند. وی تصریح کرد: لذا مناسب سازي معلم، محتوا، فضا، والدين و مديران با پذيرش اصل تفاوت و تغيير جهت از نظام برنامه ريزي مبتنی بر مدرسه به كلاس و سپس افراد در این روش مورد توجه جدی قرار می گیرد. حسینی با بیان اینکه مدل تلفیقی- فراگیر مناسب سازی شده بر دو نظريه استوار است اظهار داشت: اولا نظريه دارايي محور در نگاه به انسان كه همه انسان ها با تفاوت ها و ضعف هایی که دارند، دارايي هايي دارند كه نظام تعليم و تربيت آن دارايي ها را بايد شناسايي و رشد دهد. وی افزود: نظريه دوم، نظريه امتداد در مبحث وسايل ارتباط جمعی است كه مي تواند پشتوانه اي براي اين مدل باشد و مبتني بر اين است که نظام تعليم و تربيت بايد امتداد رشد استعدادهای دانش آموزان باشد و اين استعدادها را با مدل هاي استاندارد رشد دهد و ضريب توسعه آنها را افزايش دهد، جانشين برخي نواقص جسمي و ذهني دانش آموزان هم بشود و حس نداشته آنها را با تكنولوژي و امكانات جبران كرده و آن دانش آموزان را نيز در مسير رشد قرار دهد مانند دانش آموزان استثنايي با نيازهاي ويژه. حسینی تصریح کرد: لذا در اين مدل پژوهش سراهاي دانش آموزي به عنوان يك مكان براي آموزش هاي مكمل استعدادهاي برتر و به عنوان يك موقعيت جديد يادگيري و مراكز اختلالات يادگيري يك موقعيت ديگر مكمل براي دانش آموزان با نياز هاي ويژه مي توانند مورد توجه قرار گيرند. حسینی در ادامه گفت: كم و زياد كردن ساعات آموزشي براي دانش آموزان ، پرورش و تعيين معلمين رابط مرجع ، شيوه هاي يادگيري مشاركت جويانه و ياورانه و برنامه جامع مشاوره براي اين داش آموزان از محورهاي قابل توجه در شكل تلفيق - فراگير و مكمل خواهد بود . معاون وزیر با بیان اینکه در جهان امروز از مدارس تركيبي سخن به ميان مي آيد اظهار داشت: اين مدارس پذيراي همه دانش آموزان هستند و شكل مطلوب آن در مالزي و بسياري از كشور ها وجود دارد. وی گفت: مدارس تركيبي با انطباق سازي ، مناسب سازي و همسويي با شرايط دانش آموزان با استعدادهاي مختلف آنها را در دل خود جاي مي دهند ، همزیستی انساني را به آنها آموزش مي دهند، مینیاتوری از جامعه واقعي مي شوند و تعليم و تربيت مبتني بر مشاركت ياورانه بين خود دانش آموزان را هم تشويق مي نمايند و از اين طريق مدرسه به زيست و رشد دهنده همگاني را شكل مي دهند. رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی چهارمین مدل جهانی در خصوص استعداد های درخشان را مدل ترکیبی دانست و گفت: در این مدل با توجه به ظرفیت فرهنگی خانواده ها و پذیرش جامعه، اصول حاکم علمی تعلیم و تربیت به شیوه ای که هم اکنون در آموزش و پرورش استثنایی به عنوان یک چرخش تحول آفرین حاکم است مورد نظر قرار دارد. وی افزود: این مدل روش تلفیقی- فراگیر سازی را اصل قرار می دهد اما هم به دلیل وضعیت خاص برخی از دانش آموزان و هم ظرفیت پذیرش جامعه، روش آموزش و پرورش تلفیقی- فراگیر اصل قرار گرفته و در عین حال مدارس خاص سمپاد به مرور کاهش می یابد تا جائیکه بتوان در افق چشم انداز آینده این مدارس را به حداقل رساند و شیوه تلفیقی فراگیر گسترش و با رویکرد مناسب سازی، انطباق آفرینی و مدارس ترکیبی رشد و گسترش یابد. وی تصریح کرد: به نظر می رسد این مدل که در برخی کشورها مثل آلمان و کره جنبوی مورد توجه است و با شرایط جامعه ایران و نیز اصول تعلیم و تربیتی همخوانی و همراهی بیشتری دارد. معاون وزیر با بیان اینکه آخرين موضوعي كه در خصوص مدل تعليم و تربيت دانش آموزان با استعدادهاي برتر يا مدل سمپاد بايد مورد توجه قرار گيرد داشتن يك برنامه جامع براي اين دانش آموزان است، اظهار داشت: این دسته از دانش آموزان هم اکنون از دوره ابتدایی تحت تاثیر یک رقابت ویران کننده در یک آزمون 170 هزار نفری شرکت می کند. وی گفت: تنها حدود 17 هزار نفر از آنان پذیرش می شوند و 153 هزار نفری که پذیرش نمی شوند احساس بد و غیر شکوفا شده ای می یابند. وی تصریح کرد: پذیرفته شدگان نیز در جریان تعلیم و تربیت تفکیکی آمال و آرزویشان کنکور و موفقیت در آزمون کبیر است که آنها نیز پس از قبولی در دانشگاه کاملا رها می شوند. معاون وزیر با تاکید بر عدم رها سازی دانش آموزان دارای استعداد درخشان اظهار داشت:برای آنکه جامعه در خصوص استعدادهای درخشان برنامه داشته باشد باید بین آموزش و پرورش، آموزش عالی، بنیاد نخبگان و خانواده پیوند برقرار شود تا این استعدادها در قالب یک برنامه مدون و در چشم انداز آینده رها نشوند و تبدیل به انسان هایی نشوند که پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه و یا در حین آن و در قالب مهاجرت کشور را ترک کنند. وی افزود:در این برنامه طلایی باید ضمن پرورش استعدادهای آنان، از آنها عناصری با حس هویت ملی و دینی، تعلیم وتربیت تمام ساحتی و احساس تعهد نسبت به جامعه و وطن ساخت تا در خدمت توسعه جامعه قرار گیرند.