به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل سازمان آموزش و پرورش استثنایی، مریم خوشبخت در گفت و گو با پانا گفت: در حال حاضر نیز در ماه اوتیسم قرار داریم. دوم آوریل، روز جهانی اوتیسم در کل جهان است و امسال مصادف با سیزده بدر در کشورمان بود؛ رنگ آبی نشانه ای بر کودکان اوتیسم است و در بسیاری از استان ها و شهرها برای گرامیداشت این روز با رنگ آبی، نورافشانی انجام گرفت.

ناتوانی فرد اوتیسمی در برقراری ارتباط اجتماعی خوب

رئیس اداره کل آموزش استثنائی در مورد بیماری اوتیسم توضیح داد و گفت: اوتیسم نوعی بیماری درخودماندگی است که عمده ترین ویژگی آن ناتوانی فرد اوتیسمی در برقراری ارتباط اجتماعی خوب است. بعضی از افراد اوتیسمی نیز در ارتباط چشمی مشکل دارند؛ یعنی در حین صحبت به هیچ وجه به چشمان شما نگاه نمی کنند و بیشترین تشخیص اوتیسمی از این طریق است.

وی افزود: این افراد در کنار ضعف ارتباط اجتماعی، دارای بعضی ویژگی های دیگری نیز هستند؛ برای نمونه از حرکت دوار خوششان می آید و ممکن است ساعت ها در مقابل ماشین لباس شویی بنشینند و حرکت دایره ای آن را تماشا کنند. باید توجه داشت که صداهایی با ولوم بالا باعث اذیت اوتیسمی ها می شود و نشان دادن رفتارهای ناهنجار از آنها را به دنبال دارد که در این مورد ما به اولیا و همکاران خود توصیه می کنیم از ایجاد صدا های ناهنجار پرهیز کنند. به همین دلیل است که در مدارس استثنایی بسیار کم از میکروفون استفاده می شود.

خوشبخت ادامه داد: این افراد علاقه شدیدی به نظم ثابت دارند؛ برای مثال دوست ندارند دکوراسیون خانه تغییر کند و یکی از دلایل اختلالات رفتاری آنها تغییرات است. این افراد دوست دارند در میز غذاخوری صندلی مخصوص خود را داشته باشند و اگر فرد دیگری روی آن بنشیند دچار اختلال رفتاری می شوند که ما توصیه می‌کنیم همه موارد را اولیا و همکاران رعایت کنند تا دچار مشکلات نشوند.

وی با اشاره به اینکه بچه های اوتیسم، دارای حس ششم قوی هستند گفت: آنها در یک حوزه قوی تر از افراد دیگر هستند. ما دانش آموزی داریم که نقاشی های فوق العاده زیبایی دارد. در نهایت اولیاء کودکان اوتیسم، اولیای زجرکش و مهربانی هستند که برای آرامش این بچه ها از بسیاری از خواسته های خود می گذرند.

بچه های اوتیسم در طیف زنگوله هوشی

وی در مورد بحث هوشیاری اوتیسم اظهار کرد: بچه های اوتیسم همانند کودکان عادی در طیف زنگوله هوشی قرار دارند. ممکن است فرد اوتیسم داشته باشد و از بهره هوشی 150 یعنی بسیار بالا و یا از بهره هوشی پایینی برخوردار شوند. در هر طیفی، کودکان اوتیسمی یا با بهره هوشی بالا و یا با بهره هوشی آموزش پذیر و تربیت پذیر وجود دارند.

خوشبخت ادامه داد: برای بیماری اوتیسم تاکنون علتی شناخته نشده است و عمدتا مربوط به ارث است. یعنی دلایل خونی دارد و در خانواده هایی که پدر یا مادر مقداری به این بیماری دچار باشند، ممکن است به کودک نیز برسد و فعلا تا به این لحظه تنها دلیل این اختلال وابسته به ارث بودن شناخته شده است.

وی به نحوه آموزش بچه های اوتیسمی اشاره کرد و افزود: بچه هایی که در مدارس استثنایی تحصیل می کنند، به دلیل اینکه از بهره هوشی کمتری برخوردار هستند، کتاب های متفاوت و آموزش خاصی دارند؛ اما کودکانی که در مدارس عادی تحصیل می کنند و اختلال اوتیسم دارند از همان کتاب های عادی استفاده می کنند. منتها در کنار آن باید توجه خاصی نسبت به آن ها شود. در حوزه اختلال رفتاری باید مشاور خاص خود را داشته باشند تا هم خود فرد اوتیسمی مورد مشاوره قرار گیرد و هم اطرافیانی که با او درگیر هستند و ارتباط دارند تحت مشاوره باشند تا اختلالی به وجود نیاید.

شناسایی 70 دانش آموز اوتیسم در آذربایجان شرقی

خوشبخت از آمار مدارس گفت: در مدارس استثنایی سطح استان 70 دانش آموز اوتیسم را شناسایی کردیم و تنها در شهر تبریز یک مدرسه اوتیسم داریم که کاملا برای آموزش بچه‌های اوتیسم کاملا رنگ آمیزی شده و تمامی علایق و سلیقه بچه ها فراهم شده است. در این مدرسه تخحصصی ترین قسمتها، اتاقهای تاریک، استخر توپ و اتاق مشاوره است و به دلیل اختلالات کلی این بچه‌ها این مدرسه بدون پله است و هیچ قسمت تیز و خطرناکی ندارد تا موجب اختلال رفتاری آن ها نشود.

وی افزود: در تمام گروه های استثنایی 4 سال به بعد را داریم البته در گروه (نابینایان و ناشنوایان) زیر 4 سال نیز وجود دارد و در مدرسه تبریز از پیش دبستانی پذیرش می کنیم و آموزش می‌دهیم تا جایی که بتوانند تحصیل کنند.

رئیس اداره کل آموزش استثنائی استان به اقدامات انجام شده در سظح شهر تبریز اشاره کرد و گفت: شهرداری در این باره کار خیلی مهم و ارزشمندی انجام داده است و در کنار پارک ائل گلی، پارک اوتیسم برای کودکان اوتیسم اختصاص داده شده است. متاسفانه با وجود اینکه پارک مخصوص بیماران اوتیسم وجود دارد، مردم عادی نیز از آن پارک استفاده می کنند و به دلیل اینکه آگاهی در این باره ندارند، از رفتار ناهنجار آن ها شکایت می کنند و متاسفانه این پارک فعلا کارایی برای بچه های ما ندارد. در سطح شهر تبریز چهار ان جی او از سازمان بهزیستی مجوز دارند و فعالیت های مناسبی برای این طیف از افراد انجام می دهند.

دیگر معلمان متخصص اوتیسم تربیت نمی شود

معلمان در سرنوشت کودکان اوتیسمی نیز نقش بسزایی دارند و همچنین آموزش خاص برای والدین آن ها داده می شود. در مدرسه اوتیسم تبریز 11 نفر همکار برای آموزش و تربیت بچه ها هستند و مابقی 31 نفری که در سطح استان در مدارس مختلف در کلاس های چند معلولیتی آموزش می دهند و آمار معلمان با آمار دانش آموزانمان یکی است. یعنی در هر کلاس یک دانش آموز اوتیسم جایدهی شده است و کلاس های بچه های اوتیسم 3 یا 5 نفره است و به محض 6 نفره‌شدن باید دو کلاس شود.

وی به نحوه آموزش این دانش آموزان اشاره کرد و افزود: آموزش هر دانش آموز به شرایط او بستگی دارد و معلم با توجه به آن آموزش می‌دهد و بیشتر اوقات آموزش به صورت IPE صورت می گیرد. در پایه های پایین تر آموزش به صورت ( Teacch ) است، یعنی کلاس مثل بعضی تلفن خانه ها یا به صورت واگن واگن است.

خوشبخت به تخصصی نبودن معلمان این دانش آموزان اشاره کرد و گفت: معلمانی که پیشتر از این رشته فارغ التحصیل شدند، اکنون بازنشسته شده یا به سن بازنشستگی نزدیک شده‌اند. متاسفانه آن رشته جمع شد و یک رشته کلی به نام (کودکان استثنایی) در دانشگاه فرهنگیان آموزش داده می شود و تمامی گروه ها به دانشجویان آموزش داده می شود و قطعا آن طور که در گذشته تخصصی بود دیگر به آن صورت تخصصی نیست. همکاران وقتی وارد این حوزه می شوند برایشان دوره ها و کارگاه هایی را پیش بینی می کنیم که در این دوره ها معلمان آموزش می بینند و در این راستا باید آموزش های بیشتری را بدهیم تا تمامی معلمان در حوزه اوتیسم اطلاعات کافی را داشته باشند تا عملکرد بهتری داشته باشند. هر چقدر آگاهی بیشتری در این باره داشته باشیم رفتار مناسبی نیز با آن ها خواهیم داشت.